Ψυχοδηλωτική ουσία

Ευρετήριο λημμάτων

Ψυχοδηλωτική ουσία (η), (αγγλ. psychedelic substance/psychedelics)


Ο όρος ψυχοδηλωτικό (διαφ. από «ψυχεδελικό») είναι ένας νεολογισμός για τη «δήλωση/φανέρωση της ψυχής», όρος προτεινόμενος από τον Άγγλο ψυχίατρο Χάμφρεϊ Όσμοντ (Humphry Osmond).

Η ψυχοδηλωτική ουσία είναι μια ψυχοδραστική ουσία της οποίας η κύρια δράση είναι η τροποποίηση της νόησης και αντίληψης, συνήθως από το συναγωνισμό των υποδοχέων σεροτονίνης.[1] Τα ψυχοδηλωτικά αποτελούν μέρος μιας ευρύτερης κατηγορίας των ψυχοδραστικών ουσιών γνωστών ως παραισθησιογόνα, μια κατηγορία που περιλαμβάνει επίσης ουσίες όπως τα διασχιστικά και τα παραληρηματικά. Σε αντίθεση με άλλες ψυχοδραστικές ουσίες όπως τα διεγερτικά και τα οπιοειδή τα οποία επιφέρουν γνώριμες καταστάσεις συνείδησης, τα ψυχοδηλωτικά τείνουν να επηρεάζουν το νου, με τρόπους που έχουν ως αποτέλεσμα μια εμπειρία η οποία είναι ποιοτικά διαφορετική από αυτή της συμβατικής συνείδησης.

1 Ορισμός
2 Κατηγοριοποίηση βάσει χημικής δομής
   2.1 Παράγωγα ινδόλης
   2.2 Φαιναιθυλαμίνες
3 Κατηγοριοποίηση βάσει επιλογής χρήσης
   3.1 Θεραπευτική - Νευροεπιστημονική χρήση
   3.2 Θρησκευτική - Πνευματική χρήση
   3.3 Καλλιτεχνική - Πνευματική χρήση
   3.4 Νοητικός Σχεδιασμός











Ορισμός

Ψυχοδηλωτικές είναι οι ουσίες που «χωρίς να προκαλούν εθισμό και εξάρτηση, μείζονες φυσιολογικές διαταραχές, σύγχυση, αποπροσανατολισμό ή αμνησία, εκδηλώνουν σκέψεις, συναισθήματα και αντιληπτικές αλλαγές που σπάνια εμφανίζονται αλλιώς, εκτός από τα όνειρα, τη νοητική και θρησκευτική έκσταση, τις ξαφνικές ολοζώντανες κι ακούσιες μνήμες και την οξεία ψύχωση». (βλ. Grinspoon I. & Bakalar J.)

Κατηγοριοποίηση βάσει χημικής δομής

Με βάση τη χημική τους δομή, οι ψυχοδηλωτικές ουσίες χωρίζονται πρωταρχικά σε δύο κατηγορίες, στα παράγωγα ινδόλης και στις φαιναιθυλαμίνες.

Παράγωγα ινδόλης

Στα ινδολικά παράγωγα ανήκει το LSD, που σχετίζεται με την ερυσιβώδη όλυρα, η οποία παρασιτεί στα δημητριακά, στην περικοκλάδα morning glory, στο φυτό των Ατζέκων ololiuqui κ.α. Ακόμη, ανήκουν τα «μαγικά» μανιτάρια ψιλοκυβίνης και μια σειρά από τροπικά φυτά, όπως το yopo (Anadenanthera peregrina), Banisteriopsis caapi (σε κάποιες διαλέκτους γνωστό ως yagé ή yajé), το οποίο είναι φυτό που χρησιμοποιείται κατά την προπαρασκευή του αγιαχουάσκα κ.α.

Φαιναιθυλαμίνες

Στις φαιναιθυλαμίνες ανήκει η μεσκαλίνη στον κάκτο πεγιότ με τα ανάλογά της και διάφορα συνθετικά ψυχοτρόπα. Οι φαιναιθυλαμίνες απαντούν στη φύση με τη μορφή μυκήτων, σπόρων, κάκτων κ.α.
Υπάρχουν και άλλα φυτά και ουσίες τα οποία παρόλο που προκαλούν διαφοροποιημένες καταστάσεις συνείδησης, επιφέρουν όμως σοβαρές παρενέργειες, όπως σύγχυση, αμνησία και αποπροσανατολισμό και αυτά περιλαμβάνουν τη ντατούρα, το μανδραγόρα, τη Brugmansia, την PCP κ.α. Αυτά δεν θεωρούνται καθαρά ψυχοδηλωτικά, σύμφωνα με τον ορισμό.

Τα ψυχοδηλωτικά διαφέρουν από άλλες κατηγορίες ψυχοτρόπων ουσιών (παραληρηματικά, διασχιστικά, ναρκωτικά, διεγερτικά, εντακτογόνα κ.λ.π.) ως προς το είδος επίδρασής τους καθώς δεν προκαλούν φυσική ή ψυχολογική εξάρτηση και η τοξικότητά τους είναι εξαιρετικά χαμηλή.

Ενδεικτικά, μερικές ουσίες που ανήκουν στην κατηγορία των ψυχοδηλωτικών (psychedelics) είναι οι ακόλουθες:
2C-B και τα ανάλογά της, Ayahuasca (DMT + αναστολείς ΜΑΟ), DMT, LSD, Κάκτος Πεγιότ, Μεσκαλίνη, Κάκτος San Pedro, Mimosa tenuiflora (παλιά διώνυμη ονομασία Mimosa hostilis), τσακρούνα (Psychotria viridis), Virola spp., Φαλαρίδα (Phalaris spp.) κ.α.

Κατηγοριοποίηση βάσει επιλογής χρήσης

Σε ποιους τομείς εμπίπτουν τα ψυχοδηλωτικά;
Τα ψυχοδηλωτικά, ως προς την επιλογή χρήσης τους μπορούν να κατηγοριοποιηθούν ως εξής[2]:

Θεραπευτική - Νευροεπιστημονική χρήση, με τους ακόλουθους υποτομείς:


  • αντιμετώπιση/θεραπεία κατάθλιψης
  • αντιμετώπιση/θεραπεία αλκοολισμού
  • αντιμετώπιση/θεραπεία αγχώδους μετατραυματικής διαταραχής (PTSD)
  • αντιμετώπιση/θεραπεία εξάρτησης από νικοτίνη
  • αντιμετώπιση/θεραπεία εξάρτησης από κοκαΐνη
  • αντιμετώπιση/θεραπεία εξάρτησης από οπιούχα (ηρωίνη, μορφίνη, κωδεΐνη)
  • αντιμετώπιση/θεραπεία σε ασθενείς τελικού σταδίου (καρκινοπαθείς, οροθετικοί)
  • αντιμετώπιση/θεραπεία στο πλαίσιο ψυχολυτικής (ψυχαναλυτικής) θεραπείας
  • αντιμετώπιση/θεραπεία στο πλαίσιο της υπνοδηλωτικής (hypnodelic) θεραπείας


Θρησκευτική - Πνευματική χρήση

Τα ψυχοδηλωτικά υπό αυτό τον τομέα χρήσης καλούνται ενθεογόνα. Τα ενθεογόνα αποτέλεσαν αναπόσπαστο τμήμα των θρησκευτικών τελετών σε πολλούς από τους αρχαιότερους πολιτισμούς. Από τους Αγιαχουασκέρος και τους Σαμάνους σε ολόκληρη την Αμερικανική ήπειρο με τη χρήση του αγιαχουάσκα, των μανιταριών ψιλοκυβίνης, του πεγιότ, της μεσκαλίνης, της ντατούρας κ.α., μέχρι τους Σαμάνους της Σιβηρίας με τη χρήση κυρίως των αμανιτών.
Βλέπε επίσης λήμμα: ενθεογόνο

Από το Μάρτιο του 2009 η χρήση του ενθεογόνου αγιαχουάσκα σε εκκλησίες του Santo Daime θεωρείται νόμιμη στις ΗΠΑ. Στην Ευρώπη, η χρήση του αγιαχουάσκα στην Εκκλησία του Santo Daime είναι νόμιμη από το 2001 στην Ολλανδία και από τον Απρίλιο του 2006 η χρήση έχει αποποινικοποιηθεί και στην Ιταλία.[3]

Εκτός από τις εκκλησίες των αυτοχθόνων βορειοαμερικανών όπου χρησιμοποιούν πεγιότ και τις εκκλησίες του Santo Daime και του União do Vegetal όπου χρησιμοποιούν αγιαχουάσκα, υπάρχουν και άλλες εκκλησίες και θρησκευτικές/πνευματικές σέκτες που χρησιμοποιούν άλλα ψυχοδηλωτικά ή κάνναβη.[4]

Καλλιτεχνική - Πνευματική χρήση

Σε αυτόν τον τομέα εμπίπτει και η χρήση για ψυχαγωγικούς σκοπούς (recreational use), όπως συνηθίστηκε να αποκαλείται. Τα ψυχοδηλωτικά λόγω της τάσης τους να επιφέρουν σημαντικές ψυχονοητικές αλλαγές στην ψυχοσύνθεση και τρόπο αντίληψης του ατόμου, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ως κοινωνιολογικοί - ψυχολογικοί καταλύτες, παραμερίζοντας νοοτροπίες και στεγανά του παρελθόντος, ρίχνοντας μιας νέας ποιότητας και σύστασης φως στην κοσμοσύνθεση του ατόμου, τροφοδοτώντας τον με νέες ιδέες, γνώσεις και αντιλήψεις για θέματα που μέχρι τότε του διέφευγαν εντελώς. Ως εκ τούτου -και υπό τον παρόντα τομέα χρήσης- τα ψυχοδηλωτικά μπορούν να λειτουργήσουν και ως ιδεογόνα (ideagens), εμπλουτίζοντας την προσωπική παλέτα του ατόμου, κάνοντάς τον πιο πολύχρωμο, πιο αρμονικά δεκτικό στην αναζήτηση νέων τρόπων παρατήρησης στα θέματα που τον απασχολούν.

Νοητικός Σχεδιασμός

Ως νοητικός σχεδιασμός καλείται η νοητική - διανοητική - ψυχική ανάπτυξη του ατόμου με τη βοήθεια μέσων που μπορούν να βελτιστοποιούν το άτομο σε αυτούς τους τομείς: νους - ψυχή. Όπως ακριβώς κάποιος προγραμματιστής σχεδιάζει κάποια εφαρμογή (app), έτσι και κάποιος προγραμματιστής συνείδησης, θα μπορούσε να δημιουργήσει κάποιες νοητικές εφαρμογές (mindapps). Οι νοητικές εφαρμογές περιλαμβάνουν δραστηριότητες όπως: διαλογισμός, γιόγκα, ψυχοδραστικές ουσίες, στοχαστική προσευχή, διάφορες τεχνικές αναπνοής (πραναγιάμα, ολοτροπική αναπνοή κ.α.), πολεμικές τέχνες, ψαλμωδία, νηστεία, ύπνωση, απεικόνιση, στέρηση ύπνου, ανάλυση ονείρων, αισθητηριακή υπερφόρτωση και περιορισμός, διακρανιακή μαγνητική διέγερση, ηλεκτρική διέγερση του εγκεφάλου, και άλλα. Μέσα δηλαδή με τα οποία επιτυγχάνεται μια υπέρβαση της συμβατικής/γραμμικής ροής της συνείδησης.
Στον νοητικό σχεδιασμό ο κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να εγκαταστήσει τις εφαρμογές που τον ενδιαφέρουν, κάνοντας προσωπικές επιλογές στη ζωή του, επιλέγοντας να αφήσει έξω παλιές συνήθειες που δεν τον εξυπηρετούν πλέον και να καταδυθεί σε νέες απάτητες περιοχές συνείδησης ώστε να βιώσει την καθημερινότητα ή συγκεκριμένους τομείς της καθημερινότητας από άλλη οπτική γωνία.

__________
Παραπομπές

1. Serotonin and Hallucinogens
2. How Psychedelics Might Transform the Human Mind and Lead Humanity Towards Intellectual and Artistic Heights
3. Santo Daime wins in Italy
4. Churches using entheogens
ετικέτες: ψυχοδηλωτικό, ψηχοδηλωτική ουσία, psychedelics, ορισμός, λήμμα, ετυμολογία, λεξικό, wiki, βικιπαίδεια,

By Luminous on Τετάρτη 25 Δεκεμβρίου 2013 |

Αναζητήστε λήμμα, ορισμό, ετυμολογία στη Psychedelic Wikipedia - Βικιπαίδεια

Translate